وی با انتقاد از عنوان همایش افزود: گر چه پژوهش امری لازم است اما ما در بحث عدالت کیفری باید ابتدا به خود عدالت کیفری بپردازیم. چون مباحثی با این عنوان زیاد گسترده نیست.مثلا واژه عدالت کیفری ترجمه لغت criminal justice از زبان انگلیسی است که به نظر ترجمه آن دقیق نیست و این اصطلاح در فرهنگ ما جا نیافتاده است چرا که می توان آن را مدیریت پروسه قضایی هم معنی کرد.
رئیس قوه قضائیه بحثهای عدالت کیفری را بین رشتهای خواند و افزود: در کتابهایی که در مغربزمین منتشر شده بخش عمدهای از مجازات و مربوط به فلسفه و اخلاق سیاسی است. باید پرسید میزان مجازات از چه بابی انجام میشود و آیا مجازات را به خاطر نتایج آن انجام میدهیم یا یک مسئلهای است که بر اساس سزا و استحقاق فرد در نظر گرفته میشود.
وی در مورد عدالت گفت: عدالت و کیفر با هم ارتباط وسیعی دارند و باید دید آیا قوانین ما در آیین دادرسی، کیفری عادلانه است یا نه.
به گفته رئیس قوه قضائیه برخی جامعهشناسان در آثار مجازات در جامعه تاکیداتی دارند و برخی معتقدند مجازات کردن باعث انسجام جامعه میشود.
آملی لاریجانی تصریح کرد: اما برخی مجازاتهای سخت مانند زندان نیز آثار خاص خود را دارد به عنوان مثال در کشور ما معضلی به دلیل کثرت زندانی به خصوص زندانیهای مواد مخدر داریم و بیش از 50 درصد زندانیان کشور را مجرمان مواد مخدر تشکیل میدهند.
وی تأکید کرد: صرفنظر از اینکه جرم باید مصوبات قانونی قوه مقننه را داشته باشد مجازاتها را باید در چارچوب فقهی هم ببینم مخصوصاً راجعبه مجازاتهای خاص، چون عقل فلسفی از تعیین جزئیات جرم عاجز است.
وی در مورد اجرای احکام خاطر نشان کرد: ما در پروسه قضایی و کیفری علاوه بر کار دادگاه در مقام اجرا بحث داریم و اینکه مجری اجرای احکام چه کسانی باشند چرا که در قانون ما برای مجری قانون اختیارات خاص دیده شده است. تا حدی که ممکن است مجری قانون بخواهد اختیاراتش را بر احکام اثبات شده اعمال کند.
رئیس قوه قضائیه پژوهش در عدالت کیفری را از جمله مسائل مهم دانست و افزود: دخالت ارزشها در موضوع پژوهش اساسی است. برخی عدالت را اعطای همه حق به ذیحقه میدانند ولی خیلی از فیلسوفان غربی آن را قبول ندارند.
وی در مورد روش تحقیق در عدالت کیفری گفت: با توجه به اینکه این بحث میان رشتهای است باید هم از روش عقلی هم دیدن آثار تاریخی مثل تأثیر زندانها و هم بحث فقهی و استنباطی در نظام و چارچوب ایمانی استفاده کنیم.
آملی لاریجانی در مورد مجازاتها گفت: در یک تقسیم کلی دو دیدگاه متفاوت در مورد مجازاتها وجود دارد مثلاً مجازاتها نتایجی دارد و بازدارنده هستند که هم میتواند بازدارنده دیگران باشد که جرم مرتکب نشوند و هم خود شخص مجرم که دیگر جرمی مرتکب نشوند و برخی اوقات نتیجه مجازاتها اصلاح است.
وی گفت: گاهی نگاه این است که با مجازات فرد تعدیگر دیگر تعدی نکند و گاهی با انجام مجازاتی مانند زندان فرد ادب میشود و تغییر میکند.
رئیس قوه قضائیه انجام پژوهش را هم برای دستگاه قضایی و هم دانشگاهها یک کشور ضروری دانست.